عفونت در بارداری چرا اتفاق می‌افتد؟
دکتر میترا حبیب زاده، متخصص زنان، زایمان و نازایی در ارومیه گفت: در دوران بارداری، معمولا بعضی از عفونت‌های رایج مانند سرماخوردگی مشکلات جدی ایجاد نمی‌کنند، اما سایر عفونت‌ها می‌توانند برای مادر، جنین یا هر دو خطرناک باشند و به زایمان زودرس، تولد نوزاد کم وزن و حتی نقایص مادرزادی منجر شوند. مقاله امروز به عفونت در دوران بارداری و تاثیر عفونت مادر بر جنین اختصاص دارد. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
رایج‌ترین عفونت در بارداری چیست؟
زنان باردار به عفونت‌های مختلفی مبتلا می‌شوند که در این بخش به بعضی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
1. عفونت واژن
عفونت واژن در بارداری شامل موارد زیر است:
عفونت‌های قارچی واژن
عفونت‌های قارچی واژن توسط قارچی به نام کاندیدا ایجاد می‌شوند. این عفونت‌ها در دوران بارداری به دلیل تغییر سیستم ایمنی، افزایش تولید گلیکوژن و افزایش استروژن به وجود می‌آیند. حدود 20 درصد از کل زنان به کاندیدا مبتلا هستند که این میزان در دوران بارداری به 30 درصد افزایش می‌یابد. به نظر می‌رسد که این عفونت در سه ماهه دوم و سوم بارداری شایع‌تر است.
علائم عفونت قارچی
شایع‌ترین علائم عفونت قارچی واژن عبارتند از:
- خارش در اطراف واژن
- ترشحات واژن که غلیظ، سفید و شبیه پنیر دلمه هستند
- درد یا سوزش در داخل یا اطراف واژن
- درد یا سوزش در حین رابطه جنسی
دلایل ابتلا به عفونت قارچی
عوامل زیر احتمال ابتلا به عفونت در دوران بارداری را افزایش می‌دهند:
- مصرف آنتیبیوتیک که می‌تواند باعث تغییر تعادل مخمر و باکتری در واژن شود.
- دیابتی که به خوبی کنترل نمی‌شود.
- بیماری‌هایی مانند HIV یا داروهایی مثل کورتیکواستروئیدها که روی عملکرد سیستم ایمنی تاثیر می‌گذارند.
- ابتلای همسر زن باردار به عفونت قارچی و انتقال آن از طریق رابطه جنسی واژینال.
در دوران بارداری، تغییر سطح هورمون‌ها تعادل pH را در واژن برهم می‌زند. تغییر pH محیطی ایجاد می‌کند که برای رشد قارچ‌ها مطلوب‌تر است.
نحوه درمان عفونت قارچی
شیاف، کرم و داروهای خوراکی زیادی برای درمان عفونتوجود دارد، اما زنان باردار نباید بدون مشورت با پزشک یا ماما از این داروها استفاده کنند. به یاد داشته باشید که قرص خوراکی فلوکونازول برای درمان عفونت قارچی در دوران بارداری توصیه نمی‌شود، چون ممکن است باعث نقص مادرزادی شود. بنابراین پیش از هرکاری ابتدا از طریق مشاوره آنلاین با متخصص زنان و زایمان از دکتر راهنمایی کسب کنید.
راه‌های پیش‌گیری از عفونت قارچی
رعایت نکات زیر به پیش‌گیری از عفونت در دوران بارداری کمک می‌کند:
- لباس زیر نخی بپوشید تا ناحیه واژن خشک بماند و اجازه تنفس داشته باشد.
- همیشه بعد از اجابت مزاج، خود را از قسمت جلو به سمت عقب تمیز کنید.
- از دوش واژینال استفاده نکنید، چون می‌تواند تعادل واژن را برهم بزند.
- از پوشیدن شلوارهای تنگ خودداری کنید.
- لباس شنا یا لباس‌هایی که به دلیل تعریق خیس شده‌اند را بلافاصله عوض کنید. این کار ناحیه تناسلی را خشک نگه می‌دارد.
- اگر دیابت دارید، قند خون خود را به خوبی کنترل کنید.
واژینوز باکتریال
واژینوز باکتریال (BV) یک عفونت باکتریایی است که در واژن ایجاد می‌شود و به راحتی قابل درمان است. تحقیقات درباره خطرات عفونت واژن در بارداری نشان می‌دهد که اگر واژینوز باکتریال به موقع برطرف نشود، ممکن است به زایمان زودرس و تولد نوزاد کم وزن منجر شود.
علائم واژینوز باکتریال
تقریبا 50 تا 75 درصد زنان مبتلا به واژینوز باکتریال هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند. در سایر زنان ممکن است علائم زیر مشاهده شود:
- احساس خارش، سوزش یا درد در واژن
- استشمام بوی ماهی از واژن
- بوی بدی که بعد از رابطه جنسی تشدید می‌شود
- مقدار زیادی ترشح رقیق و خاکستری رنگ
دلایل ابتلا به واژینوز باکتریال
واژینوز باکتریال نتیجه رشد بیش از حد بعضی از باکتری‌ها در واژن است. پزشکان دقیقا نمی‌دانند که چه چیزی تعادل باکتری‌های واژن را برهم می‌زند و باعث واژینوز باکتریال می‌شود. با این حال عوامل خاصی می‌توانند خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهند، از جمله:
- استفاده از دوش واژینال
- رابطه جنسی محافظت نشده
- استفاده از آنتیبیوتیک
- استفاده از داروهای واژینال
نحوه درمان واژینوز باکتریال
نحوه درمان عفونت واژن در بارداری توسط پزشک مشخص می‌شود. واژینوز باکتریال اغلب با آنتیبیوتیک (قرص‌های خوراکی و کرم‌های واژینال) بهبود می‌یابد. تا زمانی که پزشک به شما توصیه نکرده است، مصرف داروهای خود را قطع نکنید. مهم است که برای جلوگیری از عود عفونت در دوران بارداری دوره درمان را کامل کنید.
راه‌های پیش‌گیری از واژینوز باکتریال
برای کاهش خطر ابتلا به واژینوز باکتریال اقدامات زیر را انجام دهید:
- تحریک ناحیه تناسلی را به حداقل برسانید، لباس زیر نخی بپوشید و از هیچ صابونی حتی صابون بدون عطر برای تمیز کردن قمست خارجی واژن استفاده نکنید.
- از دوش واژینال استفاده نکنید. دوش واژینال باعث حذف باکتری‌هایی می‌شود که از واژن در برابر عفونت محافظت می‌کنند.
- هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید.
استرپتوکوک گروه B
استرپتوکوک گروه B یا GBS باکتری گرم مثبتی است که اغلب در واژن و رکتوم (راست روده) یافت می‌شود. آلودگی با این باکتری گذرا است، به این معنی که باکتری به بدن ما می‌آید و می‌رود.
معمولا استرپتوکوک گروه B بی‌ضرر است و علامت یا حتی عفونت ایجاد نمی‌کند، به همین دلیل اکثر مردم متوجه نمی‌شوند که به آن مبتلا هستند. اما زنانی که هنگام زایمان در بدن خود GBS دارند ممکن است در 1 تا 2 درصد موارد آن را به فرزندشان منتقل کنند. به ندرت، GBS در یک نوزاد تازه متولد شده می‌تواند کُشنده باشد.
در مواردی که احتمال انتقال استرپتوکوک گروه B به نوزاد وجود دارد، تزریق آنتیبیوتیک در زمان زایمان می‌تواند به طور قابل توجهی خطر انتقال عفونت را به حداقل برساند.
2. عفونت رحم
عفونت‌های رحم اغلب زمانی ایجاد می‌شوند که باکتری‌های واژن به سمت رحم می‌روند. بنابراین، درمان نکردن عفونت واژن خطر ابتلا به عفونت رحم را افزایش می‌دهد.
عفونت رحم به دلایل مختلفی می‌تواند خطرناک باشد. عفونت ممکن است جفت را تحت تاثیر قرار دهد، به جنین در حال رشد آسیب برساند، احتمال زایمان زودرس را افزایش دهد یا به ناهنجاری‌های هنگام تولد منجر شود. همچنین می‌تواند زایمان را خطرناک‌تر و دشوارتر کند. احتمال دارد بعضی از افراد نارسایی اندام و سایر عوارض خطرناک را تجربه کنند.
عفونت رحم با آنتیبیوتیک درمان می‌شود و ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد. اگر در حین زایمان مادر تب کند، پزشک یا ماما جنین را زیر نظر می‌گیرد. اگر علائم شدید باشد، ممکن است پزشک زایمان سزارین را توصیه کند.
3. انواع دیگر عفونت در دوران بارداری
بارداری تغییرات زیادی در بدن ایجاد می‌کند و آسیب‌پذیری فرد را در مقابل عفونت‌ها و عوارض آن‌ها افزایش می‌دهد. به عنوان مثال، در دوران بارداری تغییر هورمون‌ها روی پوست تاثیر می‌گذارد و باعث خشکی شدید پوست یا اگزما می‌شود. در این شرایط اگر پوست ترک بخورد و خونریزی کند، یک عفونت پوستی جدی مانند سلولیت ایجاد می‌شود. یک اختلال پوستی نادر به نام سندرم سوئیت هم وجود دارد که شیوع آن در دوران بارداری بیشتر می‌شود.
سایر عفونت‌هایی که ممکن است در دوران بارداری با عوارض جدی همراه باشند عبارتند از :
- آنفولانزا
- هپاتیت E
- تبخال، از جمله ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) و ویروس واریسلا زوستر (VZV)
- لیستریا که می‌تواند باعث مسمومیت غذایی شود
- سرخک
- HIV
دقیقا مشخص نیست که چرا خطر ابتلا به این عفونت‌ها در دوران بارداری افزایش می‌یابد. به نظر می‌رسد که تغییرات هورمونی یا دیگر تغییرات بدن که روی تعداد سلول‌های خونی تاثیر می‌گذارند، در بروز آن‌ها نقش داشته باشند. برای مثال، در اواخر بارداری تعداد سلول‌های T که به مبارزه با عفونت کمک می‌کنند کاهش می‌یابد.
از سوی دیگر، در طول بارداری گردش خون و نیاز به فعالیت قلب بیشتر می‌شود که این موضوع عوارض را تشدید می‌کند. به عنوان مثال اگر یک زن باردار به دلیل آنفولانزا دچار ذات‌الریه شود، به خاطر نیاز جنین به قلب و ریه‌های مادر، هنگام تنفس مشکلات بیشتری را تجربه می‌کند.
بعضی از داروهایی که می‌توانند به طور موثر عفونت‌های رایج را درمان کنند برای استفاده در دوران بارداری بی‌خطر هستند. توصیه می‌شود زنان باردار مبتلا به عفونت در مورد مزایا و خطرات گزینه‌های مختلف با پزشک یا ماما صحبت کنند.
کلام پایانی
اکثر زنان باردار مبتلا به عفونت در صورت دریافت درمان مناسب و به موقع دچار عارضه خاصی نمی‌شوند. هر کسی که در دوران بارداری علائم غیرعادی را تجربه می‌کند باید به پزشک یا ماما مراجعه کند. مراقبت‌های دوران بارداری هم بسیار مهم هستند، چرا که می‌توانند بعضی از عفونت‌ها را حتی قبل از ایجاد علائم تشخیص دهند.
آدرس و شماره تماس دکتر میترا حبیب زاده، متخصص، جراح زنان، زایمان و نازایی در ارومیه
ارومیه: خیابان حسنی، روبروی بیمارستان کوثر، ساختمان لقمان 3، طبقه 3، واحد 5
شماره تماس: 09153414736
شماره مطب: 33431204
نظر دهید