افسردگی بارداری و هر آنچه درباره آن باید بدانید
دکتر میترا حبیب زاده، متخصص زنان، زایمان و نازایی در ارومیه در گفت و گو با سرویس سلامت باریش نیوز در مورد افسردگی در دوران بارداری اظهار کرد: دوران بارداری یکی از دوره‌های پرفشار و استرس‌زا در زندگی هر زنی است.
وی گفت: از هر10 زن، یک زن دچار افسردگی بارداری می‌شود. زنان در این دوران به دلیل تغییرات شیمیایی مغز که ناشی از تغییرات هورمونی است، دچار تغییراتی در خلق‌وخو می‌شوند. این تغییرات هورمونی اضطراب و استرس را تا حد زیادی افزایش می‌دهند.
وی افزود: بسیاری از زنان با این تصور که دوران بارداری باید شادترین لحظات زندگی آنان باشد، از ابراز غم و اندوه خود خودداری می‌کند. و یا دچار عذاب وجدان می‌شوند که این افسردگی، ناشی از دوست نداشتن جنین است. باید بدانید افسردگی در هر زمان و هر دوره‌ای از زندگی ممکن است رخ دهد. افسردگی بارداری هیچ ارتباطی به حس مادرانه ندارد.
دکتر حبیب زاده ادامه داد: یک زن باردار ممکن است بیشتر نگران سلامتی جنین خود باشد و به احساسات و حالات روحی خود توجه نداشته باشد. مادران باید توجه داشته باشند، درمان نشدن افسردگی در این دوران می‌تواند بر توانایی آن‌ها در مراقبت از خودشان و جنین تاثیرات منفی بگذارد.
وی ادامه داد: مادران باردار باید با مشاهده تداوم علائم افسردگی پس از دو هفته، به روانشناس متخصص مراجعه کنند تا عوارض این افسردگی را هرچه سریع‌تر کاهش دهند. افسردگی بارداری به راحتی قابل تشخیص و درمان است، و در این مسیر، حمایت روانی مادر از سوی اعضای خانواده ضروری و بسیار موثر است.
اگر می‌خواهید با علائم و روش‌های درمان افسردگی بارداری آشنا شوید، حتما در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.
افسردگی بارداری چیست؟
بسیاری از زنان در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و سایر عوامل دچار افسردگی بارداری می‌شوند.
به‌طورکلی افسردگی نوعی اختلال خلقی است که در آن فرد عدم لذت و رضایت از زندگی و احساسات منفی را تجربه می‌کند. حال اگر این احساس در زمان بارداری ایجاد شود، افسردگی بارداری نام می‌گیرد.
تقریبا 14 الی 23 درصد زنان افسردگی بارداری را تجربه می‌کنند. علاوه بر درد‌های جسمی، اضطراب و استرس مداوم نیز در این دوره مادر را با شرایط دشواری مواجه می‌کند. افسردگی بارداری ممکن است با احساس غم و اندوه، افکار خودکشی، تغییر در عادات غذایی، تغییر در الگوی خواب و .. همراه باشد.
زنان در دوران بارداری ممکن است به طور طبیعی و به دلیل تغییرات هورمونی گاه دچار غم و اندوه و یا تغییراتی در خلق‌وخو شوند. اما باید بدانید گاهی این تغییر در خلق‌وخویی نشانه‌هایی از افسردگی بارداری است. لازم است افراد در دوران بارداری هرگونه تغییر در خلق‌وخو و یا خواب و تغذیه با پزشک خود درمیان بگذارند.
افسردگی برای زنان باردار ممکن است به دلیل شرایط خاصی که دارند دشوارتر از سایر افراد باشد. این نوع افسردگی بر جنبه‌های مختلف زندگی مادر باردار و همسر او اثر زیادی می‌گذارد. پس افراد باید این موضوع را جدی بگیرند و هر چه سریع‌تر برای درمان آن اقدام کنند.
گزارش‌‌ها نشان می‌دهند که نیمی از زنان مبتلا به افسردگی تحت درمان قرار نمی‌گیرند و این مسئله می‌تواند به مرور زمان باعث پیشرفت افسردگی در فرد، بروز مشکلات جدی و میل به آسیب زدن به خود یا فرزند شود.
علائم افسردگی بارداری
زنان بارداری که علائم افسردگی را بیشتر از دو هفته تجربه کنند باید برای تشخیص و درمان افسردگی بارداری به روانشناس مراجعه کنند. مهم‌ترین علائم افسردگی بارداری به شرح زیر هستند:
- خستگی زیاد
- عدم تمرکز
- فکر کردن به خودکشی و مرگ
- لذت نبردن از تفریحات و سرگرمی‌هایی که فرد قبلا به آن‌ها علاقه داشته
- کم خوابی و یا خواب زیاد
- حس غم و اندوه
- احساس گناه، ناامیدی و حس بی ارزش بودن
- تغییرات در الگوی غذا خوردن
- وسواس بیش از حد
- داشتن افکار منفی
- پریشانی و گریه زیاد
- احساس انزوا و عزت نفس پایین
چه افرادی مستعد ابتلا به افسردگی بارداری هستند؟
وجود برخی فاکتور‌ها در افراد ریسک ابتلا به افسردگی بارداری را در زنان افزایش می‌دهد. در ادامه این موارد را باهم بررسی خواهیم کرد:
- زنانی که در گذشته سابقه سقط جنین داشته‌اند
- افرادی که تحت درمان‌های ناباروری قرار گرفته‌اند
- داشتن سابقه خانوادگی افسردگی
- کسانی که در ارتباط با دیگران دچار مشکل هستند
- رخ دادن حوادث و اتفاقات استرس‌زا در دوران بارداری
- زنانی که در گذشته تحت سوء‌استفاده جنسی، کلامی یا روانی قرار گرفته‌اند
اگر شما هم این عوامل زمینه‌ای را تجربه کرده‌اید بهتر است در زمان بارداری تحت نظر یک روانشناس باشید و علائم خود را با او بررسی کنید، تا از بروز افسردگی بارداری جلوگیری کنید.
افسردگی پس از بارداری
اغلب افرادی که پس از بارداری دچار افسردگی پس از زایمان می‌شوند، این علائم را در دوران بارداری احساس می‌کنند ولی نسبت به آن بی‌توجه هستند. علائم افسردگی بارداری و علائم افسردگی پس از زایمان یکسان هستند و فرد تقریبا شرایط مشابهی را در هر دو نوع افسردگی تجربه می‌کند.
افسردگی پس از زایمان مانند افسردگی بارداری ناشی از تغییرات هورمونی، عوامل محیطی و ژنتیکی است. افسردگی پس از زایمان معمولا در طول چند ماه ابتدایی بعد از تولد نوزاد بیشتر بروز پیدا می‌کند و درصورتی‌که درمان نشود ممکن است تا یک سال نیز ادامه پیدا کند.
داشتن افسردگی و اضطراب در زمان بارداری احتمال مهمی برای پیش‌بینی بروز افسردگی پس از زایمان است. به همین دلیل با بروز اولین علائم افسردگی به فرد توصیه می‌شود همان ابتدا به روانشناس متخصص یا پزشک مراجعه کند.
اثرات افسردگی بارداری بر روی جنین
درمان نشدن افسردگی بارداری می‌تواند تاثیرات غیرقابل‌جبرانی را روی جنین بگذارد. افسردگی مادر ممکن است موجب تغذیه ضعیف و یا اعمال پرخطری مانند مصرف سیگار و الکل و یا حتی اقدام به خودکشی شود. همه این عوامل بر رشد و سلامت جنین تاثیرات منفی باقی می‌گذارند و ممکن است موجب تولد کودک نارس با وزن پایین شود. نوزادانی که از مادران دارای افسردگی متولد می‌شوند، نسبت به سایر نوزادان تحرک کمتری دارند و معمولا آشفته هستند.
اگر افسردگی در زمان بارداری درمان نشود ممکن است بعد از زایمان نیز ادامه پیدا کند. این افسردگی ممکن است بر رابطه مادر و نوزاد تاثیرات منفی بگذارد. نوزادان در مراحل اولیه رشد به شدت نیازمند برقراری رابطه نزدیک با مادر هستند، اگر این رابطه به خوبی میان مادر و فرزند شکل نگیرد، ممکن است حتی کودک در بسیاری از مراحل رشد خود دچار آسیب‌های جبران‌ناپذیری شود.
بنابراین تشخیص به موقع افسردگی بارداری و درمان آن اهمیت بسیاری دارد و نباید از علائم آن غافل شد
درمان افسردگی بارداری
شاید از خود سوال کنید آیا درمان افسردگی بارداری امکان‌پذیر است؟ یا افسردگی بارداری به طور کامل درمان می‌شود؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم افسردگی بارداری مانند هر مشکل روانشناختی دیگر قابل درمان یا بهبود و کاهش علائم است. در صورتی که تشخیص درست و به موقع صورت بگیرد می‌توانید با مراجعه به روانشناس جهت درمان اقدام کنید. درمان افسردگی بارداری در صورت همراهی فرد با مسیر درمان امکان‌پذیر است و می‌توان عوارض آن را تا حد زیادی کاهش داد. بنابراین گام اول درک لزوم درمان و مراجعه به یک روانشناس متخصص است.
پس از مراجعه، روانشناس علائم افسردگی در فرد را بررسی می‌کند و در صورت نیاز درمان فرآیند درمان را با توجه به شرایط مادر آغاز می‌کند. درمان‌های افسردگی بارداری معمولا شامل دارو درمانی، روان‌درمانی فردی و گروه درمانی است. در مواردی که افسردگی خفیف است معمولا روان‌درمانی فردی و یا گروهی برای فرد انجام می‌شود و به‌مرور، علائم افسردگی در او کاهش پیدا می‌کند.
اگر به تشخیص روانشناس، افسردگی بارداری شدید باشد، دارو درمانی برای فرد انجام می‌شود. البته به دلیل عوارض و خطر داروهای ضد افسردگی برای جنین این کار حتما باید توسط روانپزشک متخصص و با توجه به شرایط بارداری صورت بگیرد. در دوران بارداری مصرف بسیاری از داروهای ضدافسردگی به دلیل تاثیرات منفی بر جنین ممنوع است.
دارو درمانی به همراه جلسات روان درمانی به فرد کمک می‌کند عوارض افسردگی در زمان بارداری کاهش پیدا کند.
نکات مهم در افسردگی بارداری
- بسیاری از زنان ممکن است در دوران بارداری خود، افسردگی را تجربه کنند اما گاهی این افسردگی تا بعد از زایمان نیز ادامه پیدا می‌کند. اگر افسردگی به موقع تشخیص داده شده و فرآیند درمان در حین بارداری آغاز شود احتمال ادامه پیدا کردن افسردگی بعد از زایمان بسیار ناچیز خواهد بود.
- در درمان افسردگی همراهی همسر و اعضای خانواده اهمیت بسیاری دارد. حمایت شدن از طرف اعضای خانواده نقش به‌سزایی در درمان سریع‌تر افسردگی دارد.
- خانواده باید توجه داشته باشند ایجاد فضای امن و همدلانه باعث می‌شود فرد علائم خود را مخفی نکند و درباره احساسات خود حرف بزند. پس لازم است همسر و یا خانواده فضایی ایجاد کنند تا مادر دارای افسردگی بتواند با محیط اطراف خود، ارتباط برقرار کرده و از مشکلات خود صحبت کند.
- اگر دچار افسردگی هستید باید بدانید نباید از ابراز احساسات و بیان افکار خود خجالت بکشید. اگر احساسات ناخوشایندی دارید با نزدیکان خود در میان بگذارید و اگر این احساسات پس از مدتی همچنان ادامه داشت بهتر است به روانشناس مراجعه کنید.
- تغییر در شیوه و سبک زندگی، مانند تغییر در تغذیه، الگوی خواب منظم و انجام ورزش در درمان افسردگی بسیار تاثیرگذار است. در کنار درمان حرفه‌ای حتما برای اصلاح سبک زندگی اقدام کنید.
- سعی نکنید به تنهایی با سختی‌های بارداری و یا تغییرات خلق‌وخو مقابله کنید، حتما از دیگران کمک بگیرید.
- از انجام کار‌ها و فعالیت‌های شدید که شما را خسته می‌کنند خودداری کنید. در طول روز سعی کنید برخی از فعالیت‌هایی که دوست دارید را انجام دهید.
- با خودتان مهربان باشید و از انتظارات بیش‌ازحد از خود نداشته باشید. درمان را شروع کنید و به‌آرامی پیش بروید.
درمان‌های طبیعی افسردگی بارداری چیست؟
در کنار مراجعه به روانشناسی و جلسات درمانی با انجام برخی فعالیت‌ها می‌توانید عوارض افسردگی بارداری را در خود کاهش دهید. در ادامه برخی از این توصیه‌ها را ذکر خواهیم کرد:
ورزش کردن
ورزش کردن به شما کمک می‌کند علائم افسردگی را کاهش دهید. شرکت در جلسات مدیتیشن و یوگا مخصوص زنان باردار می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.
تغذیه مناسب
کاهش مصرف کافئین، شکر، کربوهیدرات‌ها و مصرف پروتئین‌های سالم به شما در رفع افسردگی کمک خواهد کرد.
استراحت کافی
برنامه منظمی برای استراحت و خواب داشته باشید. استراحت کافی باعث می‌شود ذهن توانایی مقابله با استرس را داشته باشد.
صحبت درباره ترسها و نگرانی‌ها
با همسرتان درباره ترسها و استرس‌هایتان صحبت کنید و از حمایت او برخوردار شوید.
سخن آخر
بسیاری از زنان در دوران بارداری افسردگی را تجربه می‌کنند. افسردگی بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و یا سابقه ژنتیکی و .. در افراد به وجود می‌آید. بسیاری از زنان باردار به‌دنبال احساس گناه نسبت به افسردگی خود، از ابراز نگرانی و احساسات ناخوشایند خودداری می‌کنند.
این افراد نگران‌اند تا دیگران این احساس ناخوشایند را به دوست نداشتن جنین ارتباط دهند، درصورتی‌که افسردگی نه‌تنها در دوران بارداری بلکه در هر سن و موقعیتی ممکن است رخ دهد. ابراز احساسات و صحبت کردن به فرد کمک می‌کند فشار روانی ناشی از این افسردگی را تا حدودی کاهش دهد. شناسایی به‌موقع علائم افسردگی بارداری به فرد کمک می‌کند تا بدون آسیب به جنین، افسردگی بارداری او درمان شود.
افسردگی بارداری ممکن است موجب تولد جنین نارس شود و آسیب‌هایی جدی را به ارتباط مادر و جنین وارد کند. بنابراین توصیه می‌شود افراد در صورت بروز علائم افسردگی هرچه سریع‌تر تحت درمان قرار بگیرند.
آدرس و شماره تماس دکتر میترا حبیب زاده، متخصص، جراح زنان، زایمان و نازایی در ارومیه
ارومیه: خیابان حسنی، روبروی بیمارستان کوثر، ساختمان لقمان 3، طبقه 3، واحد 5
شماره تماس: 09153414736
شماره مطب: 33431204
نظر دهید