موزه ارومیه؛ گنجینه ای از آثار ما قبل تاریخ تا دوره اسلامی
موزه ارومیه دومین گنجینه غنی کشور، سرایی برای نمایش تاریخ و تمدن ۹ هزار ساله ایران زمین با ۳۰ هزار قطعه شی تاریخی در بخشهای مختلف است.
این موزه در سال ۱۳۴۶ ش بنا شد و دارای یک تالار بزرگ مخصوص اشیای باستانی و تاریخی دوره‌های مختلف تاریخی و تالاری کوچک است که به موزه مردم شناسی اختصاص دارد.
در موزه ارومیه مجموعه‌ای از کتاب‌های نفیس خطی که اکثر آن‌ها قرآن مجید و کتب دینی و اسلامی است، نگهداری می‌شود، همچنین اشیایی از دوره‌های ما قبل تاریخ، تاریخی و اسلامی و نیز اشیایی مربوط به هنرهای ملی و تزیینی مردم شناسی، صنایع دستی و... نیز در این موزه به چشم می‌خورد.
موزه ارومیه دومین موزه غنی کشور محسوب می‌شود و قدیمی‌ترین آثار آن متعلق به هزاره هفتم ق. م است. در این موزه سه خط نوشته از هزاره اول ق. م به نام‌های استل کله شین، استل موانا و کتیبه محمودآباد نگهداری می‌شود که به خط میخی اورارتوبی است. جدیدترین آثار این موزه مربوط به دوره قاجار است.
این موزه از چهار بخش پیش از تاریخ، تاریخی، اسلامی و مردم شناسی تشکیل شده است و اشیای نگهداری شده در آن متعلق به هزار اول تا اواخر دوره قاجار است.
وجود کتیبه‌های منحصر به فرد تاریخی از جمله کتبیه اوراتوریی، سالن نگهداری ساعت‌های قدیمی، بخش مردم شناسی و اشیا باستانی و تاریخی را از ویژگی‌های منحصر به فرد موزه ارومیه است و در این موزه ساعت قدیمی متعلق به قرن ۱۷ نگهداری می‌شود.
بازدید از آثار اوراتویی تا قاجار در موزه ارومیه
در این موزه سه خط نوشته از هزاره اول ق. م به نام‌های استل کله شین، استل موانا و کتیبه محمودآباد نگهداری می‌شود که به خط میخی اورارتوبی است، جدیدترین آثار این موزه مربوط به دوره قاجار است.
این موزه از چهار بخش پیش از تاریخ، تاریخی، اسلامی و مردم شناسی تشکیل شده است و اشیای نگهداری شده در آن متعلق به هزار اول تا اواخر دوره قاجار است.
در این موزه بیش از ۳۰ هزار قلم اشیای تاریخی نگهداری می‌شود که ۵۰۰ قلم آن از موزه ملی به این گنجینه منتقل شده‌اند، موزه دارای دو تالار بزرگ و کوچک است که در تالار بزرگ نسخ خطی و آثار متعلق به دوره‌های ما قبل تاریخ و تاریخی و نیز آثار بازیافته از مرز بازرگان در غرفه‌های مستقل و جداگانه به معرض نمایش درآمده است.
تالار کوچک‌تر به موزه مردم شناسی تعلق دارد که پوشاک و زیورآلات مناطق مختلف ایران و به ویژه طوایف و تیره‌های ساکن آذربایجان غربی همراه با دیگر آثار زندگی مردم منطقه به نمایش درآمده است.
هم اکنون موزه دارای یک گنجینه نگهداری آثار و اموال، آزمایشگاه و کارگاه مرمت اشیاء، کتابخانه، دو سالن باستان شناسی و مردم شناسی، بخش فروش نشریات و آمفی تئاتر است.
سفری به عمق تاریخ و تمدن
در بخش ما قبل تاریخ این موزه اشیای مربوط به دوره ما قبل تاریخ که در حفاری‌های تپه‌های اسماعیل آباد، املش گیلان، حسنلوی نقده، سیلک کاشان، دینوخواه و عمارلو به دست آمده و شامل اشیای سفالی خام، پخته و مفرعی است، در معرض نمایش عموم قرار دارد.
بخش تاریخی لرستان: اشیای تاریخی این بخش که در منطقه لرستان کشف شده است، بیشتر مفرغ و برنز و بیشتر وسایل جنگی و آلات فلزی دیگر و اشیای سفالی مربوط به هزاره اول ق. م است.
بخش تاریخی: اشیای این بخش شامل اشیای مربوط به قبل از اسلام است. این اشیاء بیشتر سفالی و فلزی است و مربوط به نواحی شوش، دیلمان، خوروین، نوروز محله، ری، رودبار، گری، رحمت آباد، سیاهکل، عمارلو و نهاوند است.
بخش سکه‌ها: این بخش شامل سکه‌هایی از دوره‌های قبل از اسلام و حکومت‌های قبل از اسلام در ایران و نیز سکه‌هایی از ادوار اسلامی امویان، عباسیان، آل بویه، سلاجقه، اتابکان، مغول، تیموریان، آل جلایر، آق قویونلو، صفویه و زندیه است.
بخش اسلامی: اکثر اشیای موزه‌ای ارومیه متعلق به دوره‌های اسلامی و نشان دهنده تمدن اسلام در این خطه و تأثیر آن در ساخت و پرداخت ظروف و آثار تاریخی است.
اشیای این بخش ظروف بی نهایت ظریف با خطوط کوفی یا آیاتی از قرآن مجید و همچنین سر علم‌های ایام سوگواری، نوشته‌های کوفی و عربی و آیاتی از کتاب مقدس آسمانی اسلامی هستند و از مناطق مختلف کشور جمع آوری شده‌اند.
این اشیا از تاریخ رواج دین مبین اسلام تا قرن چهاردهم هـ. ق را شامل می‌شوند. این اشیاء شامل ظروف سفالین و اشیای فلزی است که از گرگان، ری، کرج، قوچان، سبزه وار، نیشابور، اراک، کاشان، ساوه، شوش، گنبد کاووس، بیرجند و اصفهان به دست آمده است.
بخش مردم شناسی: در بخش مردم شناسی موزه ارومیه لباس‌ها و وسایل مربوط به قرون گذشته، اشیای مسی، برنجی، شیشه ای، پارچه ای، سفالین و تخته‌ای و همچنین مجسمه‌هایی از اقوام و عشیره‌های مختلف کشور با لباس‌های محلی به نمایش گذاشته شده است.
بخش هنرهای تزیینی: در این بخش اشیای بسیار جالبی چون خط نوشته‌ها و آیاتی از قرآن مجید به خط نسخ و نستعلیق و تابلو و مینیاتور و مرقع و قلمدان‌هایی از قرون سیزدهم و چهاردهم هـ. ق به نمایش گذاشته شده است.
آذربایجان غربی علاوه بر موزه ارومیه دارای موزه‌های تاریخی از جمله خوی، میاندوآب، سایت موزه مجموعه جهانی تخت سیلمان، نقده، مهاباد است که ایام تعطیلات نوروز بهترین فرصت با آشنایی با تاریخ و تمدن کهن ایران اسلامی است.
موزه‌های آذربایجان غربی آماده میزبانی از مسافران نوروزی
موزه خوی: این موزه در سال ۱۳۴۸ تأسیس شد و شامل واحد اداری با دو تالار نمایش است. در این موزه اشیای تاریخی، هنری و مردم شناسی در معرض تماشای مردم گذاشته شده است.
این موزه آثاری متعلق به ادوار پیش از تاریخ، دوره تاریخی و اشیایی مربوط به هنرهای ملی و تزیینی را به نمایش می‌گذارد. همچنین برخی از اشیای این موزه از موزه ایران باستان به این موزه آورده شده است.
بخش دیگر این موزه تحت عنوان مکشوفه است و شامل اشیایی است که به هنگام عبور قاچاق از مرز بازرگان ضبط شده‌اند. تعداد اندکی از اشیاء نیز از مخزن موزه ارومیه به این مکان منتقل شده‌اند و بخش مردم شناسی را تشکیل می‌دهند.
دراین موزه اشیای منحصر به فردی وجود دارد. از جمله: کتیبه سنگی فرمان شاه تهماسب صفوی در سال ۹۱۸ هـ. ق مبنی بر بخشودگی و تخفیف مالیات که نام خوی در آن آمده است.
این فرمان بر روی قطعه سنگ مرمری سفید رنگی حک شده و قسمتی از آن از بین رفته و فقط چهار سطراول آن باقی مانده است. از جمله دیگر آثار ارزشمند این موزه، کتب خطی اهدایی به موزه است.
موزه میاندوآب: این موزه در سال ۱۳۴۷ ش تأسیس شد و دارای هشت بخش است: آثار برنزی و مفرغی مربوط به دوره پیش از تاریخ، آثار سفال و مفرغ مربوط به دوره اسلامی، انواع سکه‌ها، آثار مفرغ و برنز و سفال‌های مربوط به لرستان، آثار هنرهای تزیینی، آثار مربوط به هنرهای ملی، آثار مردم شناسی، آثار مرمر، سفال، شیشه، عقیق، سنگ لاجورد و مفرغ.
موزه نقده: تپه باستانی حسنلو یکی از مراکز تمدنی مهم ایران در هزاره‌های نخستین ق. م به شمار می‌رود. امروزه کمتر موزه ای در ایران است که اشیایی از این تپه را در خود به یادگار نداشته باشد. از این رو موزه نقده در سال ۱۳۷۸ ش در داخل شهر نقده افتتاح شد.
این موزه آثار تاریخی و باستانی تپه حسنلو را در بر می‌گیرد. این موزه دارای یک سالن بزرگ و یک مرکز نگهداری اشیای باستانی است. از جمله آثار موجود دراین موزه، مولاژی از جام طلایی حسنلو در ابعاد واقعی آن است. از دیگر آثار موجود دراین موزه آثار سفالین و مفرغی بسیار زیبایی از تپه حسنلو است.
۱۱ موزه و سایت موزه برای بازدید مسافران نوروزی آماده شد
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی در این خصوص گفت: امسال ۲۲ مکان تاریخی در سطح استان از جمله یازده موزه و سایت موزه آماده بازدید برای مسافران نوروزی است.
جلیل جباری در خصوص برخی از اقدامات انجام شده در این زمینه گفت: ما تمهیدات لازم را برای آراستگی و پاکسازی فضاهای درونی وبیرونی موزه‌ها، بازآموزش کادر اداری و تهیه بروشورهای اطلاع رسانی در نظر گرفته‌ایم و این اقدامات هم اکنون در دستور کار قرار دارند.
وی ادامه داد: به منظور رفاه حال مسافران و گردشگران، ساعات بازدید از سایت موزه تخت سلیمان تکاب و قره کلیسا چالدران که جزو اماکن جهانی و پربازدید استان هستند تا ساعت ۲۱ و ۳۰ دقیقه تعیین شده است و ساعات بازدید روزانه سایر موزه‌ها و اماکن نیز با توجه به تعداد بازدید کنندگان قابل افزایش است.
جباری یاد آور شد: استان آذربایجان غربی دارای ۱۱ موزه و سایت موزه تاریخی- فرهنگی من جمله در شهرهای ارومیه ـ میاندوآب ـ خوی ـ مهاباد ـ ماکو ـ نقده می‌باشد که از این تعداد، مجموعه تخت سلیمان تکاب و قره کلیسای چالدران در فهرست آثار تاریخی جهان ثبت شده‌اند.
مهر
نظر دهید