دیابت در کودکان؛ انواع، علائم و کنترل آن
رامین زارع، متخصص نوزادان، کودکان و نوجوانان در ارومیه در گفت‌وگو با سرویس سلامت باریش نیوز اظهار کرد: جستجوی علایم مشخص درمیان کودکان کار بسیار دشواری است، حتی برخی از این علایم از چشم والدین مخفی می‌مانند زیرا آن را با ناآرامی کودک اشتباه می‌گیرند. با این حال برای شناسایی این علائم نیاز به بررسی و توجه دقیق‌تری می‌باشد.
علایم زیر نیز می‌تواند نشانه‌هایی از وجود دیابت در کودکان باشد:
1.احساس ضعف دائمی
2.خوابیدن بیش از حد معمول
3.بی‌حالی و بدخویی کودک
4.عدم علاقه به بازی‌های بیرون از خانه و فعالیت‌های معمول
5.شکایت کودک از سردرد و معده درد
6.عصبانیت سریع
7.کودک از نوسانات خلقی و حالات روحی متفاوت رنج می‌برد
8.کودک دست پاچه و آشفته حال باشد
9.در کودکان 2 تا 3 ساله، وجود هر گونه ترشح چسبناک در ادرار می‌تواند نشانه بالا بودن قند و وجود قند اضافه در ادرار باشد. این علامت نشانه احتمالی وجود دیابت است و باید هر چه سریع‌تر آزمایش تشخیص دیابت انجام گیرد.
10.یکی ازعلائم گمراه کننده شب ادراری است. خیس کردن رختخواب در سنین پایین ممکن است علامت هشدار دهنده‌ای برای والدین محسوب نشود. اما باید این مسئله را جدی گرفت، بخصوص اگر قبلا زیاد این عمل از کودک سر نمی‌زده ولی در چند ماه اخیر مکرراً شب ادراری داشته باشد. این حالت می‌تواند علامت دیابت باشد زیرا این کودکان آنقدر آشفته هستند که رویا را از واقعیت تشخیص نداده و در حالت خواب رختخواب خود را خیس می‌کنند.
11.تشنگی بسیار زیاد و به دنبال آن تکرر ادرار. تعداد دفعات مراجعه به دستشویی کودک را همیشه مراقب باشید. از آن جایی که قند خون بالا می‌رود کلیه‌ها برای دفع مقدار اضافی قند فعالیت بیشتری کرده و آن را همراه با آب بصورت ادرار از بدن خارج می‌کنند و از آن جایی که آب بیشتری از بدن خارج می‌شود بدن دچار کم آبی شده و کودک بیشتر احتیاج به آب پیدا می‌کند.
12.از دست رفتن اشتها یا گرسنگی دائمی نیز ازعلایم دیابت است. هر دو این علایم از طرف والدین نادیده گرفته می‌شود زیرا والدین عدم توجه به غذا را به بازیگوشی بچه مرتبط می‌دانند و خوردن زیاد را مرتبط با سن رشد کودک در نظر می‌گیرند.
13.کودکان مبتلا به دیابت نوع یک معمولاً غذای زیادی می‌خورند، اما کاهش وزن دارند. کاهش وزن بدون علت مشخص به خاطر عدم توانایی بدن در جذب انرژی از غذاهایی است که مصرف می‌شود. این موضوع سبب می‌گردد چربی‌هایی که در سلول‌ها ذخیره بوده‌اند مصرف شده و وزن بدن علی‌رغم خوردن غذا کاهش می‌یابد.
14.یکی از علائم خطرناک دیابت در کودکان از خواب بیدار نشدن است. این موضوع می‌تواند مرتبط با افت شدید قند خون باشد در این حالت لازم است مقداری ماده شیرین نظیر آب پرتقال یا یک قاشق پر شکر به کودک خوراند.
نظارت و چک کردن میزان قند خون
شما باید حداقل چهار مرتبه در روز میزان قند خون کودک خود را کنترل کنید. برای این کار باید به طور مکرر از انگشت کودک استفاده کنید. برخی دستگاه‌های تعیین میزان قند خون نیز وجود دارد که می‌تواند این آزمایش را از قسمت‌های دیگر بدن نیز بگیرد. تست مکرر قند خون تنها راهی است که می‌تواند شما را مطمئن کند که میزان قند خون کودک شما در دامنه طبیعی آن قرار دارد که البته ممکن است با تغییرات و رشد کودک این میزان تفاوت کند. متخصص اطفال به شما خواهد گفت که دامنه طبیعی میزان قند خون کودک چقدر است.
دارو درمانی
ممکن است که نیاز باشد کودک برای کنترل سطح قند خون از برخی داروها استفاده کند. متفورمین (فوتامات، گلوکوفاژ، گلومتزا) میزان ترشح قند خون را از کبد به جریان خون در بین وعده‌های غذایی کاهش می‌دهد. متفورمین به درمان کاهش وزن کودک نیز کمک می‌کند.
انسولین
هر کودک مبتلا به دیابت باید برای زنده ماندن از انسولین استفاده کند. برخی از انواع انسولین موجود عبارتند از:
_ انسولین‌های سریع الاثر: درمان به کمک انسولین مانند لیسپرو (همالوژ)، اسپارت (نوولوگ) و گلولیزین (اپیدرا) پس از ۱۵ دقیقه اثر می‌کند و پس از حدود یک ساعت به حداکثر تأثیر خود رسیده و تا حدود ۴ ساعت اثر آن در بدن باقی می‌ماند.
_انسولین‌های کند اثر: درمان به وسیله داروهایی مانند انسولین انسانی که باید ۲۰ دقیقه قبل از خوردن غذا تزریق شوند و پس از ۱٫۵ تا دو ساعت تأثیر آنها به حداکثر رسیده و این اثر بین ۴ تا ۶ ساعت در بدن باقی می‌ماند.
_انسولین‌های متوسط الاثر: درمان به وسیله انسولین ان پی اچ (هیومولین ان) پس از حدود یک ساعت شروع به تأثیر می‌کند و حداکثر تأثیر آن ۶ ساعت پس از مصرف و دوام اثران ۱۲ تا ۲۴ ساعت خواهد بود.
_انسولین‌های بلند اثر: درمان به وسیله انسولین گلارژین (لانتوس) و انسولین دتمیر (لومیر) پیک اثر ندارد و اثر آن ۲۰ تا ۲۶ ساعت در بدن باقی می‌ماند. متناسب با سن و نیازهای کودک ممکن است پزشک ترکیبی از این انواع انسولین‌ها را برای مصرف در شب یا روز تجویز کند. روش‌های مختلفی برای مصرف انسولین وجود دارد که عبارتند از:
وزن‌های کوچک: مزیت استفاده از سوزن و سرنگ این است که می‌توان انواع مختلف انسولین را با هم ترکیب کرده و در یک مرتبه تزریق وارد بدن نمود و به همین دلیل تعداد تزریق‌ها کاهش می‌یابد.
قلم انسولین: این ابزار مانند خودنویس است با این تفاوت که در کارتریج آن انسولین وجود دارد. قلم‌ها با ترکیبات مختلف انسولین وجود دارند اما ممکن است این ترکیبات برای کودکان مناسب و قابل تحمل نباشد.
رژیم غذایی
کودک مجبور به پیروی از رژیم‌های سخت غذایی شامل غذاهای ملایم و ملال‌آور نیست. به جای آن وی باید مقادیر زیادی میوه، سبزیجات و غلات کامل که بسیار مغذی هستند ولی در عین حال چربی و کالری کمی دارند استفاده کند. در بهترین حالت باید میزان کربوهیدرات دریافتی کودک ثابت باشد.
فعالیت‌های فیزیکی
کودک را به انجام فعالیت‌های فیزیکی منظم و مرتب ترغیب کنید. بهتر است همراه کودک خود ورزش کنید. انجام فعالیت‌های فیزیکی باید بخشی از برنامه روزانه کودک قرار گیرد.
متخصص نوزادان، کودکان و نوجوانان در پایان تصریح کرد: در دیابت کودکان؛ مادرها و پدرها نقش مهمی ایفا می‌کنند. به طور حتم کودک 7 یا 8 ساله توانایی تشخیص و درمان ندارد و این والدین هستند که باید با مراقبت به او آگاهی لازم را بدهند. به کودک راجع به زمان تزریق و بیماری‌اش دروغ نگویید. مراقب باشید در این زمان بحرانی درست عمل کنید؛ از کاه کوه نسازید و استرس‌های خود را به کودک‌تان منتقل نکنید. سعی کنید او را در کارهای درمانی‌اش دخیل کنید؛ از کارهای جزئی مثل آوردن دستگاه گرفته تا آموزش نحوه کنترل قند خون. خلاصه سعی کنید تمام دانسته‌های‌تان راجع به بیماری را در اختیار کودک تان قرار دهید. او را نترسانید حالا که قرار است یک عمر با این بیماری همراه باشد، برایش تصویر وحشتناکی از دیابت ترسیم نکنید. حتما از کادر پزشکی کمک بگیرید تا شما را آگاه‌تر کنند و هرجا تصور کردید جوابی برای سوال‌های فرزندتان ندارید سراغ روانشناس یا کادردرمانی بروید تا کودک تان را دچار بحران نکنید.
آدرس و شماره تماس دکتر رامین زارع، متخصص نوزادان، کودکان و نوجوانان در ارومیه
ارومیه، خیابان حسنی، روبروی بیمارستان مهزاد، ساختمان لقمان ۳، طبقه 3 واحد5
شماره تماس: 09144884001_33431204
نظر دهید