زبان مادری ثروت بی‌بدیل اجتماعی
سرویس فرهنگی باریش‌نیوز؛ زبان جز جدایی ناپذیر از زندگی اشخاص به ویژه در برقراری تعاملات اجتماعی است و بی‌تردید شیرین‌ترین و وجدآورترین لحظه برای تمام انسان‌ها آن ثانیه‌ای است که لب به سخن گشوده و حرف می‌زنند هرچند این خاطره خوش را شاید هرگز به خاطر نیاورند ولی لذت آن در دم وجود آدمی را التیام می‌بخشد. در این میان زبان مادری همان زبانی است که ما توسط آن با دنیای اطراف خود ارتباط برقرار می‌کنیم. اهمیت زبان مادری و ضرورت پاسداشت آن بر هیچ کسی پوشیده نیست و برای حراست از این میراث گرانبها علاوه بر خود مردم باید مسئولین نیز روی کار باشند و حمایت‌های لازم را انجام دهند.
زبان مادری میراث ارزشمند و نشانگر فرهنگ هر قومی است
در کشور ایران به دلیل تنوع قومیتی، اقوام مختلف با زبان و گویش‌های متنوع زندگی می‌کنند و هر یک از اقوام نیز برای حفظ و حراست از زبان مادری خود که نشانگر فرهنگ و یکی از ارزشمندترین میراث بشری است، تلاش می‌کنند. البته گذر زمان و برخی فرهنگ های اشتباه سبب شده تا جایگاه زبان مادری در نزد برخی از افراد متزلزل شود و این میراث ماندگار که دربردارنده هویت و تاریخ هر بشری است در تنگنای ازبین رفتگی قرار گیرد. لذا در جهت حمایت و ضرورت پاسداشت زبان مادری در اسناد، معاهدات جهانی و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تمهیداتی در نظر گرفته شده است.
اصل 15 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
حق آموزش به زبان مادری، در بسیاری از اسناد و معاهدات حقوق‌بشری مثل منشور زبان مادری، اعلامیه جهانی حقوق زبانی، بندهای ۳ و ۴ ماده ۴ اعلامیه حقوق اشخاص متعلق به اقلیت‌های قومی، ملی، زبانی و مذهبی، ماده ۳۰ کنوانسیون حقوق کودک، ماده ۲۷ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی مورد تاکید قرار گرفته است. اصل پانزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی هم بر حق تحصیل به زبان مادری در کنار زبان فارسی در مدارس تاکید دارد. اصل پانزدهم قانون اساسی می‌گوید: «زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران، فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد. ولی استفاده از زبان‌های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است.»
تدریس به زبان ترکی در مدارس مطالبه عمومی مردم آذربایجان غربی
از همین رو مردم نیز در نقاط مختلف کشور به جهت حفظ زبان مادری و جلوگیری از ازبین رفتن آن تلاش بر ایجاد کلاس‌های درس به زبان مادری شده است و در آذربایجان غربی نیز تدریس به زبان ترکی یکی از خواسته‌ها و مطالبات اصلی مردم این دیار است. مسئولین نیز به سبب اهمیت این موضوع برای مردم همواره در تریبون‌های مختلف وعده‌هایی همچون ایجاد مدرسه و یا تدریس زبان ترکی در دانشگاه های استان را دادهاند ولی این وعده‌ها هنوز عملی نشده و بیش از اینکه به مرحله اجرا برسد دستاویزی برای برخی از افراد جهت گرم کردن تریبون خود شده است و گویا اصل مطلب و مطالبه عمومی مردم به باد فراموشی سپرده شده است.
فراموشی زبان مادری فرهنگی اشتباه در بین برخی خانواده‌ها
هرچند مسئولین جهت حفاظت و حراست از زبان مادری وظیفه سنگینی برعهده دارند ولی نقش خود مردم در این میان نیاز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. زیرا در مواردی دیده می شود که برخی افراد سعی در پنهان کردن هویت خود دارند و حتی در همین راستا فرزندان خود را از سخن گفتن به زبان مادری منع می کنند. البته این معضل دلایل ریشه‌ای مختلفی دارد که باید به صورت کارشناسی بدان پرداخت ولی در اکثر موارد ترس از سخن گفتن با لهجه غلیظ که نشات گرفته از زبان مادری است و یا احساس تفاخر پوچ در برخی از افراد سبب بروز چنین رفتارهایی می شود. درحقیقت این افراد با دستان خود سبب نابودی هویت و ضربه به تاریخ و زبانشان می‌شوند و مقدمات زوال میراثی که میراثدار آن هستند را فراهم می کنند. ولی هیچ دلیلی از سوی هیچ شخصی نمی‌تواند منجر به کنارگذاشتن زبان مادری شود زیرا نباید به هیچ وجه اهمیت پاسداشت زبان مادری از بین رود.
امید داریم مردم حفاطت از زبان مادری را یک فرهنگ دانسته و مسئولین نیز در جهت حفاظت از این میراث گرانقدر به جای وعده، در عمل وارد کار شوند چرا که «به عمل کاربرآید به سخندانی نیست.»
یادداشت از: نرگس آقازاده
نظر دهید