جوانه‌هایی که گل نداده خاکستر می‌شوند
به گزارش سرویس اجتماعی باریش، شیوع مصرف مواد مخدر در میان نوجوانان و جوانان موضوعی است که مسئولان و متولیان امر حداقل در استان هنوز آمار مشخصی از آن ارائه نمی‌دهند اما این امر نمی‌تواند دلیلی برای انکار این واقعیت مهم باشد چرا که تبعات آن در دراز مدت ضربات جبران‌ناپذیری بر پیکره خانواده و اجتماع وارد می‌آورد.
به اذعان برخی کارشناسان و مسئولان کشوری امروز سن تجربه مصرف موادمخدر به زیر 15 سال رسیده و این امر زنگ خطر جدی است که سلامت همه جانبه نسل آینده را به مخاطره می‌اندازد از همین رو باید علاج واقعه قبل از وقوع شود.
حتی یک بیمارستان تخصصی درمان اعتیاد در کشور وجود ندارد
اعتیاد در حالی از سوی متخصصان بیماری عنوان شده که در کشور هنوز یک بیمارستان تخصصی برای درمان آن وجود ندارد، این در شرایطی است که به گفته رسول خضری، عضو کمیسون اجتماعی مجلس، ایران جزو اولین کشورهای مصرف‌کننده مواد مخدر سنتی و صنعتی است.
حال این سوال مطرح می‌شود که بیماری با این همه دامنه فراگیری و گسترش مصرف آیا نیازمند زیرساخت‌های جدی جهت پیشگیری و درمان نیست که مسئولان همینطور دست روی دست گذاشته‌اند تا سرمایه‌های اجتماعی این کشور هر روز بیشتر در آتش اعتیاد دود شود تا چند سال آینده تنها ویرانه‌ای از آرزوهای دست‌نیافته شان را با رنج ناخواسته و یا خودخواسته به دوش بکشند.
چرخه معیوب تربیت در آموزش و پرورش فعلی/ اعتیاد؛ ثمره ناکامی‌های اجتماعی است
تورج محمدزاده، دکترای روانشناسی در گفت و گو با باریش در رابطه با معضل اجتماعی اعتیاد و شیوع آن در بین نوجوانان و جوانان، معتقد است که نداشتن امید به آینده بهتر، ناکامی‌های اجتماعی و عدم رضایت‌مندی از زندگی از جمله عواملی است که گرایش نوجوانان و جوانان را که در برهه حساس هویت‌بخشی به رفتارهای فردی و اجتماعی قرار دارند، تشدید می‌کند.
این درمانگر معتقد است که اعتیاد درهر رده سنی و برای هر فردی در حقیقت رفتاری است که فرد در مواجه با ناکامی‌ها، عدم رضایت‌مندی و نداشتن احساس مطلوب از زندگی انجام می‌دهد.
وی در رابطه با تشریح علل گرایش نوجوانان به مصرف مواد مخدر خاطرنشان کرد: وقتی نظام آموزش و پرورش نتواند بازدهی مطلوبی داشته باشد و زسالت اصلی خود را به عنوان متولی اصلی این امر در جامعه به خوبی ایفا کند در نتیجه نوجوانان و جوانان دچار ناکامی‌های تحصیلی و سرخوردگی‌های اجتماعی حاصل از آن می‌شوند و هر قدر سطح این نارضایتی‌ها بیشتر شود گرایش این رده سنی به انجام رفتارهای نامتعارف برای از بین بردن احساس ناکامی بیشتر می‌شود.
این روانشناس، با تاکید بر لزوم آگاهی خانواده از اصول صحیح تربیتی، افزود: تحقیر، تنبیه، عواملی که منجر به سرخوردگی در محیط های اجتماعی و خانوادگی می شود را از جمله دلایلی دانست که احساس ناخشنودی در نوجوان را به وجود آورده و علیرغم اینکه والدین تلاش‌های بسیاری برای ایجاد محیط آرام و امن برای فرزندان دارند اما نوجوانان برای ابزار هویت شخصی خود به سمت مصرف مواد مخدر می‌کنند.
وی افزود: خانواده، اجتماع و سیستم آموزشی در کنار هم باید بتوانند احساس رضایت‌مندی از زندگی را با هم برای نوجوان فراهم کند، وقتی نوجوان که سرشار از نیرو و انرژی است محلی برای تفریح سالم ندارد و در حصاری از آپارتمان‌ها و برج‌های چندین طبقه محصور شده و احساس خوشایندی ندارد شکی نسیت که برای برآورده کردن خلاءهای موجود به سمت رفتارهایی می‌رود که در کوتاه مدت این احساس شادی را در فرد پاسخ دهد.
محمدزاده با اشاره به محیط‌های آموزشی باید به گونه‌ای طراحی شود که اشتیاق دانش‌آموزان به کسب علم را در آنها برانگیخته کند، افزود: معلم و مدرسی که متخصص آموزش نیست و یا خسته است و حوصله دانش‌آموزان را در کلاس ندارد می‌تواند به گونه‌ای در کلاس درس رفتار کند که نوجوان در محیط آموزشی احساس ناکامی، بی‌ارزشی و نارضایتی نکند!
این دکترای روانشناسی با استناد به نظریه تحلیلگران جهانی، معتقد است ک ریشه بسیاری از ناهنجاری‌های اجتماعی به خاطر چرخه معیوب آموزش و پرورش است چون اگر نیازهای انسان در محیط آموزشی برآورده شود قطعا در پرورش نوجوان و افراد فرهیخته به جامعه موفق‌تر خواهند بود.
نقش مهم الگوها در پذیرش اجتماعی فرد در دوره نوجوانی
رسول بابازاده، کارشناس مسائل اجتماعی در گفت و گو با باریش در تشریح مشکلات و تبعات اجتماعی گرایش نوجوانان به مصرف مواد مخدر، گفت: افزایش بروز ناهنجاری‌های اجتماعی پیامد اصلی پایین آمدن سن اعتیاد در جامعه است که می‌تواند خطرات غیرقابل جبرانی در پی داشته باشد و این زنگ خطر جدی برای جامعه است.
وی با بیان اینکه در گرایش به موادمخدر به دخیل بودن عوامل مختلف از جمله زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی و خانوادگی می توان اشاره کرد، افزود: مهم‌ترین دلایل پایین آمدن سن شروع مصرف موادمخدر را ناشی از عوامل تربیت خانوادگی و شرایط اجتماعی در پذیرش افراد در جامعه دانست.
این کارشناس اجتماعی، همچنین به موضوع در دسترس بودن موادمخدر به عنوان پیش زمینه‌های گرایش دانش آموزان به مصرف آن اشاره و خاطرنشان کرد: عدم کنترل کافی از سوی نهادهای نظارتی و متولی امور نوجوانان، نبود نظارت جدی در بحث توزیع و اقدامات پیشگیری کننده از جمله عواملی است که می‌تواند در گرایش افراد به خصوص نوجوان در رده‌های سنی مدرسه‌ای به سمت تجربه استعمال موادمخدر موثر باشد.
بابازاده ادامه داد: با توجه به اینکه دانش‌آموزان به عنوان قشر آسیب‌پذیر جامعه محسوب می‌شوند و در سن حساس قرار دارند بیشتر از الگوهای اجتماعی و یا تقلید استفاده می‌کنند از این رو خانواده و نهادهای اجتماعی بیشتر باید در خصوص الگوهای اجتماع‌پذیری به نوجوانان دقت و حساسیت داشته باشند.
وی به نقش مهم همسالان، دوستان و گروه‌های اجتماعی که کودکان و نوجوانان در آنها عضویت دارند، در شکل‌گیری رفتارهای فردی و شخصیتی آنها اشاره کرد و افزود: آنچه که مسلم است خطر کاهش سن اعتیاد در جامعه است که رفته رفته سن شروع تجربه اعتباد از 20 سال در چندسال پیش به زیر 15 سال رسیده که این زنگ خطر جدی برای کشور محسوب می‌شود.
این کارشناس اجتماعی، معتقد است که مدارس و مراکز آموزشی بازوی اصلی آگاهی بخشی نوجوانان و جوانان به پیامدهای جبران‌ناپذیر مصرف مواد مخدر هستند که باید با برگزاری نشست‌های صمیمی و همایش‌های علمی قشر دانش آموز را نسبت به آثار مخرب آن هوشیار کنند.
آمار کودکانی که به سبب اعتیاد والدین نگهداری می‌شوند ثابت نیست
سعید فریور، مدیرکل بهزیستی آذربایجان غربی در رابطه با تعداد کودکان زیر 18 سال که به دلیل مشکل اعتیاد یا بزهکاری‌های اجتماعی به این سازمان تحویل داده می‌شوند، گفت: این کودکان در بهزیستی نگهداری نمی‌شوند و بهزیستی مسئولیتی در قبال نگهداری کودکان مجرم ندارد.
فریور گرچه آمار دقیقی از تعداد نوجوانان و یا حتی کودکان نگهداری شده در مراکز بهزیستی استان ارائه نکرد، معتقد است که آمارها در این مورد ثابت نبوده و روزانه تغییر می‌کند.
مدیرکل بهزیستی آذربایجان غربی همچنین خاطرنشان کرد: کودکانی که والدین آنها دچار اعتیاد شده و یا بزهکار هستند از بدو تولد با حکم قضایی دادستان در مراکز بهزیستی نگهداری می‌شوند.
سرقت؛ بیشترین جرم نوجوانان بزهکار در استان
حمزه بروجنی، مدیرکل زندان‌های آذربایجان غربی نیز در این رابطه با بیان اینکه در حال حاضر حضور ذهن برای ارائه آمار دقیق از تعداد نوجوانان زیر 18 سال زندانی استان ندارد، تصریح کرد: اعتیاد درصد جزئی از جرم نوجوانان زندانی است و بیشترین جرم افرادی که در کانون نگهداری می‌شوند، سرقت است.
دست روی دست گذاشتن و اصرار بر انکار وجود این معضل مهم اجتماعی که در سال‌های اخیر خیلی از نوجوانان و جوانان را پای بساط انواع مختلف مواد مخدر کشانده است، کمکی به حل موضوع نمی‌کند و تنها پاک کردن صورت مسئله است.
حکایت مسئولان و متولیان امر در برخورد با این پدیده شوم اجتماعی ضرب‌المثل «سرش را مثل کبک زیر برف کرده» است و این در حالی است اگر نگاهی کوتاه به قهوه‌خانه‌های محیط اطرافمان داشته باشیم حتما چند نوجوان و دانش آموز که تازه پشت لبشان سبز شده را می‌بینید که با غرور خاصی جوانی و آینده زندگی‌اش را در ندانم کاری و خواب زمستانی مسئولان دود می‌کند و به هوا می دهدو این شاید تازه آغاز راه پر مخاطره برای ورود به دنیای پرخطر اعتیاد باشد.
نظر دهید