آیین‌های دیرین شب یلدا در فرهنگ مردم آذربایجان غربی
به گزارش سرویس اجتماعی باریش نیوز، آیین‌های شب یلدا در آذربایجان غربی به «چیله گجه‌سی» معروف است، آخرین شب فصل پاییز برای مردم این استان همانند سایر استان‌های کشور فرصت مغتنمی برای دورهم جمع شدن خانواده، اقوام و فامیل دور و نزدیک است که این دورهمی با آداب و رسوم سنتی و کهن که ریشه در فرهنگ غنی خطه آذربایجان دارد برگزار می‌شود.
چله‌نشینی قدمت دیرینه‌ای در فرهنگ آذربایجان غربی دارد که شب اول زمستان با یلدا آغاز می‌شود و تا آخرین روزهای سال ادامه دارد، از این رو شب یلدا هم در این خطه از ایران با عنوان چیله گجه‌سی برای بدرقه پاییز و استقبال از زمستان جشن گرفته می‌شود.
هندوانه سمبل سرسبزی و شیرینی در سفره شب یلدا
نماد شب یلدا در آذربایجان غربی هندوانه است که با نام چیله قارپیزی شناخته می‌شود، روزها قبل از رسیدن شب یلدا بازار شهرهای مختلف ارومیه در تدارک دیدن خوردنی‌های این شب حال و هوای دیگری دارد و فراهم کردن هندوانه در میان این خریدها شور و شوقی دیگری برای خانواده‌ها دارد.
مردم در فرهنگ آذربایجان اعتقاد بر این دارند که خوردن هندوانه در شب یلدا باعث می‌شود که سرما و لرز زمستان در جان و تنشان اثری نداشته باشد و در مقابل سرما مقاومت بدنشان بیشتر باشد.
رسم بردن چله‌لیک در آذربایجان غربی
یکی از رسم‌های دیرینه در فرهنگ مردمان آذربایجان آیین بردن چله‌لیک برای دختران نامزد و نوعروسان است. اینگونه رسم است اگر دختری به تازگی عقد کرده باشد خانواده و اقوام داماد هدایا و کادوهای خود را با تزیین برای عروسشان می‌آورند و اگر دختری تازه به خانه بخت رفته باشد نیز خانواده و اقوام دختر هدایا و پیشکش‌های خود را در کنار خوردنی‌های زمستانی برای شیرین کامی عروس و داماد می‌آورند.
رسم بردن چله‌لیک برای نوعروسان در آذربایجان غربی در بین مردم با شور وصف ناشدنی برگزار می‌شود و فرصتی برای دورهمی خانوادگی و شادی است به طوری که دخترکان کوچک اقوام عروس و داماد برای فرارسیدن این مراسم لحظه شماری می‌کنند و خانواده در تدارک خرید و پوشیدن لباس نو بر می‌آیند.
بایاتی‌خوانی با نوای ساز عاشیقی مردم آذربایجان
یکی از رسم‌های دیگر فرهنگ آذربایجان غربی در شب یلدا، خواندن بایاتی و اشعار عاشیقی با نوای ساز باقلاما و تعریف قصه‌ها و مثل‌های قدیمی از سوی بزرگترهای فامیل است که با خوردن باسلوق، میلاق و دیگر تنقلات این شب حال و هوای خاصی به طولانی ترین شب سال در کنار خانواده و اقوام می‌دهد.
حلوای گرد و هویج تنقلات مجبوب شب یلدا
حال که صحبت از تنقلات و خوردنی های مخصوص شب یلدا شد باید به حلواهای معروف آذربایجان غربی که ویژه شب چله پخته می‌شود اشاره کرد، حلوای هویج و گردو از تنقلات خاص در سفره شب یلدا در این استان است که جایگاه خاصی نزد مردم دارد به طوری که ممکن است چند روز قبل از یلدا برای تهیه حلوای مرغوب ساعتها در صف منتظر بمانند.
بانوان خوش سلیقه خطه آذربایجان غربی از روزهای گرم تابستان در فکر تدارک دیدن ملزومات شب یلدا هستند و به خاطر همین در فصل تابستان با آویزان کردن انگور در انباری خانه‌ها «که به میلاخ مشهور است» خشک کردن میوه‌های مختلف تابستانی سفره شب یلدا را مزین به میلاخ، کشمش و های خشک شده می‌کنند البته مغز گردو، بادام و میوه‌های فصل مانند سیب، انگور و انار هم جای خود را در همراهی تنقلات بلندترین شب سال دارد.
لزوم احیای آداب و رسوم فراموش شده در آیین‌های ملی
گفتنی است؛ برخی از رسم‌های کهن مردم در شب یلدا به مرور زمان کمرنگ شده و یا به فراموشی سپرده شده است که از آن جمله می‌توان به کرسی‌نشینی شب چله اشاره کرد. خانواده‌ها با فرارسیدن فصل‌های سرد سال بساط کرسی را در اتاق پذیرایی خانه فراهم می‌کردند و شبهای طولانی زمستان را در کنار خانواده و فامیل‌های دور و نزدیک در گرمای کرسی به دور از تجملات و تشریفات سپری می‌کردند.
البته امسال به دلیل افزایش بی رویه قیمت در بازار شاید برخی از افراد توان کمتری برای خرید بساط شب یلدا داشته باشند که شایسته است خانواده‌ها و اقوام این شب را به دور از تجملات و تشریفات دست و پا گیر در کنار یکدیگر باشند.
نظر دهید