انواع کمر درد و علائم آن
صادق دانشگر، متخصص طب فیزیکی و فوق تخصص ستون فقرات و درمان دیسک بدون جراحی در گفت‌وگو با سرویس سلامت باریش نیوز، اظهار کرد: کمر درد یک مشکل شایع است و 80 درصد افراد بزرگسال را در برخی ادوار زندگی درگیر می‌کند درد در قسمت پایین کمر شایع‌ترین علت ناتوانی حرکتی و مرخصی گرفتن از محل کار است. کمردرد زنان و مردان در افراد پیر و جوان را درگیر می‌کند و معمولا به صورت خفیف احساس می‌شود اما گاهی اوقات می‌تواند شدید باشد و به یک درد غیرقابل تحمل تبدیل شود. این اختلال می‌تواند به آرامی را به صورت ناگهانی شروع شود و در یک نقطه کوچک از قسمت پایین کمر بیمار یا یک ناحیه گسترده احساس گردد. درد کمر می‌تواند از چند روز تا چند سال طول بکشد و گاهی اوقات درمان کردن آن دشوار است.
وی افزود: کمردرد به حاد و مزمن تقسیم می‌شود. بر عکس تصور عام جامعه مفهوم کمر درد حاد به معنای شدید بودن نیست بلکه مبنای تقسیم به حاد و مزمن مدت زمان ابتلا به کمردرد است. در صورتیکه کمردرد شما کمتر از 12 هفته طول بکشد بعنوان کمر درد حاد و اگر بیشتر از 12 هفته طول بکشد بعنوان مزمن شناسایی می‌شود. توجه به این نکته ضرورت دارد که کمر دردهای حاد اغلب با روش‌های ساده بهبودی می‌یابند و داشتن برنامه صحيح ضروری است.
وی گفت: درد عضلانی منتج از فعالیت بیش از اندازه یکی از رایج‌ترین علت کمر درد است. فیبرهای رباط‌ها و عضله‌ها گاهی بیش از اندازه کشیده می‌شود یا آسیب می‌بیند. کمر درد غالبا در اولین بازی گلف، افراط در کارهای خانه با پارو کردن برف سنگین در یک روز رخ می‌دهد. همه ما با خشکی و درد کمر و دیگر ناحیه‌های بدن آشنا هستیم که در اکثر موارد پس از چند روز آرام می‌شود.
وی در مورد علائم و نشانه‌های درد کمر گفت: می‌تواند بر اساس علت بروز آن به صورت ناگهانی یا تدریجی به وجود بیاید. درد کمر معمولا پس از بروز آسیب دیدگی ایجاد می‌شود ولی گاهی اوقات شروع علائم و نشانه‌های آن به تاخیر می‌افتد. علائم و نشانه های درد کمر عبارتند از درد موضعی
شدید یا تیر کشنده که با یا بدون سفتی در ناحیه کمر همراه است و در انتشار دهنده باسن یا پاها و حتی کف پا. همچنین ممکن است فرد دچار سوزن سوزن شدن و بی حسی یا سوزش و ضعف در کمر شود. پزشک از سیستم اعداد و مقیاس ۱ تا ۱۰ برای توصیف درد از خفیف تا شدید استفاده می‌کند. گاهی اوقات که یک دلیل جدیدی مبنی بر بروز درد کمر وجود دارد از عفونت یا شکستگی ستون فقرات حال بیمار خوب نخواهد بود.
دکتر دانشگر در رابطه با علل بروز کمردرد افزود: درد کمر معمولا در اکثر موارد ماهیت مکانیکی دارد و زمانی رخ می‌دهد که در نحوه اتصال نقاط مختلف کمر و عملکرد آن‌ها اختلال ایجاد می‌شود به عبارتی مهره‌های ستون فقرات، دیسک بین مهره‌ها، طناب نخاعی، مجموعه اعصاب و عضلات تاندون‌ها و رباط‌های مجاور دچار مشکل خواهند شد. نقاط ضعیف قسمت پایین کمر و قسمت فوقانی کمر با هم همکاری دارند و یک مجموعه پیچیده را به وجود می‌آورند اما در صورتی که یکی از این ساختارها دچار مشکل شود کل سیستم بدن به مشکل بر می‌خورد. مشخص کردن محل دقیق درد کمر و علائم و نشانه‌های مرتبط با آن و می‌تواند سرنخ‌های ارزشمندی را در خصوص علل بروز درد ارائه دهد. وجود مشکل در ستون فقرات و خود طناب نخاعی باعث بروز درد در قسمت میانی کمر می‌شود و احساس درد در دو طرف کمر معمولا باعث بروز مشکل در عضلات و رباط‌ها و تاندون‌ها و سایر و بافت‌های نرم مجاور و محافظ ستون فقرات را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.
وی ادامه داد: کمر درد انواع گوناگون دارد؛ این درد می‌تواند تیز یا خنجری، خفیف یا سنگین باشد یا به احساسی مشابه گرفتگی معمول در عارضه اسب چارلی دامن بزند. نوع درد به علل اصلی بروز درد بستگی دارد. فارغ از علت دامن زننده به کمر درد، این درد در اکثر موارد هنگام تکیه دادن یا دراز کشیدن تا حدی تسکین می یابد. بیماران مبتلا به کمر درد با علائم زیر مواجه می شوند:
*تشدید درد کمر زمان خم شدن یا بلند کردن اشیاء
*تشدید درد هنگام نشستن
*تشدید درد هنگام ایستادن و راه رفتن
رفت و برگشتی بودن درد، تسکین کامل در بعضی روزها و شدت گرفتن در روزهای دیگر گسترش درد از کمر به باسن یا ناحیه خارجی لگن، این درد در پایین پا منتشر نمی‌شود.
دانشگر گفت: فتق دیسک معمولا با سیاتیک نیز همراه است. چنین حالتی با درد پا و باسن و حتی کرختی یا بی حسی، گزگز کردن یا ضعفی توأم است که تا کف پا را درگیر می کند. البته گاهی بیمار مبتلا به سیاتیک از کمر درد رنج نمی برد.
وی در مورد علائم و نشانه‌های درد کمر گفت: می‌تواند بر اساس علت بروز آن به صورت ناگهانی یا تدریجی به وجود بیاید. درد کمر معمولا پس از بروز آسیب دیدگی ایجاد می‌شود ولی گاهی اوقات شروع علائم و نشانه‌های آن به تاخیر می‌افتد. علائم و نشانه‌های درد کمر عبارتند از؛
* درد موضعی
*بالا بودن سن
*نداشتن تناسب اندام و ورزش نکردن
*چاقی و اضافه وزن
برخی مشاغل و فعالیت‌های خاص که با برداشتن اجسام سنگین حرکات کششی و چرخشی همراه هستند و باعث لرزش در ستون فقرات خواهد شد. برخی مشاغل خاص که با نشستن به مدت طولانی همراه هستند مانند افرادی که پشت میز می‌شینند و تناسب میز و صندلی آن‌ها و وضعیت محافظ کمر مناسب نیست. این گروه از افراد بیشتر از سایرین دچار درد کمر خواهد شد.
وی افزود: درد کمر معمولا پس از بروز آسیب دیدگی ایجاد می‌شود ولی گاهی اوقات شروع علائم و نشانه‌های آن به تاخیر می‌افتد. علائم و نشانه‌های درد کمر عبارتند از:
درد موضعی شدید یا تیر کشنده که با یا بدون سفتی در ناحیه کمر همراه است و در انتشار دهنده باسن یا پاها و حتی کف پا همچنین ممکن است فرد دچار سوزن سوزن شدن و بی‌حسی یا سوزش و ضعف در کمر شود.
دانشگر ادامه داد: دیگر آسیب متداول دیسک فتق دیسک یا لغزیدن دیسک است. فتق دیسک زمانی رخ می‌دهد که مرکز ژلاتینی مانند آن (نوکلئوس) به حلقه خارجی‌اش (آنولوس) فشار بیاورد. در این صورت چنانچه دیسک بسیار فرسوده یا آسیب دیده باشد، مرکز دیسک از جدار خارجی بیرون می‌زند. هنگامی که فتق و برجستگی دیسک به سمت کانال نخاع باشد، عصب‌های حساس ستون فقرات تحت فشار قرار می‌گیرد و درد بروز می‌یابد. از آنجایی که فتق دیسک کمر غالبا به ریشه اعصاب منتهی به پا و کف پا فشار می‌آورد، درد عموما در باسن و قسمت پایین پا برانگیخته می‌شود که از آن با نام سیاتیک یاد می‌شود. فتق دیسک غالبأ نتیجه بلند کردن اشیاء، هل دادن، خم شدن یا حرکت‌های چرخشی است.
وی در ادامه در رابطه با دردهای عضلانی یا مکانیکال گفت: کمر درد علل گوناگونی دارد. شایع‌ترین علل کمر درد در دنیای ماشینی امروز علل مکانیکال یا علل عضلانی است افزایش یا کاهش گودی کمر در اثر اختلال عملکرد عضلات بسیار شایع است. این نوع درد در اثر تنبلی عضلات یا عملکرد عضلات ایجاد می‌شود. این درد گاهی اوقات پس از انجام فعالیتی خاص مانند بلند کردن اشیاء یا خم شدن شعله‌ور می‌شود. افزایش سن خود به تنهایی نقش مهمی در بروز این عارضه ایفا می‌کند. ستون فقرات نیز به موازات افزایش سن تقویمی پیر می‌شود. پی آمد پا به سن گذاشتن بروز تغییرات فرسایشی و تحلیلی در ستون فقرات است. این تغییرات از دهه سوم زندگی یا حتی زودتر شروع می‌شود.
دانشگر افزود: تغییرات ناشی از پا به سن گذاشتن و فرسایش عمومی باعث می‌شود تا رباط‌ها و مفصل‌ها نتوانند ستون فقرات را در موقعیت و جایگاه مناسب نگه دارند، مهره‌ها حرکت بیش از اندازه پیدا می‌کنند و یک مهره امکان لغزیدن رو به جلو روی مهره پایینی را پیدا می‌کند. چنانچه این لغزش بیش از اندازه باشد، استخوان‌ها شروع به فشار آوردن به اعصاب نخاعی می‌کند. سر خوردگی مهره می‌تواند مادرزادی باشد یا در اثر فرسایش و یا در اثر ضربه و یک حادثه باشد. سر خوردگی مهره ذاتا نیاز به جراحی ندارد مگر اینکه شدت سرخوردگی شدید بوده و علایم بالینی فشار روی ریشه عصب شامل درد تیر کشنده یا ضعف و فلج عضله را ایجاد نماید.
متخصص طب فیزیکی و فوق تخصص ستون فقرات گفت: فرسایش و انقباض دیسک‌های بین مهره‌ای با بالا رفتن سن شروع می‌شود. این دیسک‌ها گاهی اوقات کاملا متلاشی می‌شود و در نتیجه مفاصل فاست مهره‌ها روی یکدیگر ساییده می‌شود. نتیجه نهایی چنین فرسایشی درد و خشکی کمر و ستون فقرات است. فرسایش مفاصل فاست در اصطلاح آرتروز نامیده می‌شود که مشکلات بیشتر کمر و پشت، از جمله تنگی مجرای نخاع، را به دنبال دارد.
وی در مورد تنگی کانال نخاعی بیان کرد: تنگی مجرای نخاع زمانی رخ می‌دهد که فضای پیرامون نخاع باریک شود و نخاع و اعصاب نخاعی تحت فشار قرار گیرد. هر گاه دیسک‌های بین مهره‌ای متلاشی شود و بیمار مبتلا به آرتروز کمر و ستون فقرات شود، بدن در واکنش به این عارضه برای حمایت از مهره‌ها استخوان جدیدی را در مفاصل فاست ایجاد می‌کند. این زائده استخوانی (خار) به مرور زمان باعث تنگ شدن مجرای نخاع می‌شود. ضمنا آرتروز ستون فقرات ضخیم شدن رباط‌های ارتباط دهنده مهره‌ها به یکدیگر را نیز به دنبال دارد که به نوبه خود تنگی مجرای نخاع را موجب می‌شود.
دانشگر افزود: انحناء غیرطبیعی ستون فقرات که در کودکان، غالبا در دوران نوجوانی، رخ می‌دهد، اسکولیوز (کژپشتی یا انحراف جانبی ستون فقرات) نامیده می‌شود. این عارضه در بیماران مسنتر مبتلا به آرتریت (التهاب مفصل) نیز به چشم می‌خورد. این بدشکلی ستون فقرات در صورت تحت فشار بودن اعصاب به درد پشت و کمر و احتمالا علائم پا درد دامن می‌زند.
دانشگر بیان کرد: گرفتگی و رگ به رگ شدن کمر گرفتگی و رگ به رگ شدن عضلات و رباط‌ها و تاندون‌های اطراف ستون فقرات می‌تواند باعث بروز درد شود گاهی اوقات درد در قسمت پایین کمر می‌تواند به سندرم درد میوفاسیال ارتباط داشته باشد که باعث اسپاسم و حساسیت عضله خواهد شد. عضله مازویی بزرگ یا سایر عضلات از قبیل عضله مربعی کمر در قسمت پایین کمر می‌توانند دچار اسپاسم می‌شوند و باعث بروز درد شوند. می‌تواند بر اساس علت بروز آن به صورت ناگهانی یا تدریجی به وجود بیاید.
متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در پایان تصریح کرد: اگر کمر درد ظرف چند هفته بهبود نیافت یا با تب و لرز یا کاهش وزن غیرمنتظره روبه رو شدید، حتما به پزشک مراجعه فرمایید.
آدرس و شماره تلفن دکتر صادق دانشگر، متخصص طب فیزیکی و توابخشی ودرمان دیسک بدون جراحی
ارومیه: چهارراه شورا، ساختمان اورشاد2، طبقه 6، واحد 28
شماره تماس: 32226630
نظر دهید