تلاقی آب و آیینه در نقوش روح نواز مسجد جامع ارومیه
سرویس فرهنگی باریش، مسجد جامع ارومیه بنایی به بلندای هنر و اندیشه ایرانی و اسلامی است که در کنار بازار قدیمی ارومیه جلوه خاصی به وسعت چندین هزار ساله استان و شهر ارومیه داده است.
این بنای تاریخی و فرهنگی که قدمت آن ریشه در تاریخ دوران سلجوقی دارد و در نماهایی از آن، آثار دوره ایخانی و قاجار به چشم می‌خورد، در مرکز تجاری شهر دارد و راه داشتن به معابر عمومی از اطراف مسجد ویژگی است که گردشگران و مسافران را برای بازدید از آن ترغیب می‌کند.
گرچه در سال‌های گذشته بافت مجاور این بنا دستخوش تغییرات شده اما این اثر فاخر فرهنگی استان همچنان استوار و پاربرجا بر تارک تاریخی شهر خودنمایی می‌کند.
بنا به گفته مسئولان بزرگترین محراب دوره ایلخانی در مسجد جامع ارومیه بزرگترین جای گرفته و گردشگران در بازدید از این اثر تاریخی می‌توانند فاخرترین تزئینات گچ‌بری متعلق به بناهای تاریخی ایران را در مجموعه‌ای ممتاز را یک‌جا به نظاره بنشیند که روح هر بیننده‌ای را می‌نوازد.
معماری این محراب توسط شرفشاه نقاش تبریزی در 676 هجری قمری در دوره ایلخانیان صورت گرفته و در دوره های مختلف دیگر با تزئینات ویژه ای تکمیل تر شده و در تاریخ 118 هجری قمری به فرمان رضا قلی خان بیگلر بیگی افشار و حاکم ارومیه بازسازی و تغییراتی در این مسجد صورت گرفته است.
طبق دستور بیگلر بیگی افشار در سال 1184 حجراتی به استناد کتبه موجود در ورودی کوچک مسجد در اطراف حیاط برای طلاب علوم دینی ساخته و آیات قرآنی با خط نستعلیق با زمینه مشکی در شبستان اصلی نوشته شده است.
مسجد جامع تاریخی ارومیه در سال 1314 هجری_شمسی با شماره 243 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است تا این اثر کهن دینی و فرهنگی برای همیشه برای نسل‌های آینده یادگاری از عظمت هنر دینی و اسلامی هنرمندان این خطه باشد.
از خصوصیات بارز مسجد جامع ارومیه، مشابهت فرم پلان قسمت قدیمی بنا با کاخ ساسانی دامغان است و براساس روایاتی که از تاریخچه بنای مسجد جامع ارومیه در دست است، این مسجد در سال‌های بسیار دور جایگاه معبدی از دوره ساسانی بوده و بعدها به مسجد تبدیل شده تا محل عبادت و اتصال روح انسانی از بعد دینوی به بعد معنوی شود.
عمده مصالح به کار رفته در ساخت بنای مسجد جامع ارومیه را سنگ و آجر تشکیل می‌دهد، نقشه آن کوشک مانند و شامل شبستان گنبددار با سه ورودی از سه جبهه با محراب بزرگ گچی دیگر که بر روی محراب قدیمی ساخته شده است.
بر اساس کتیبه‌های موجود در سردر ورودی چهل‌ستون در اوایل دوره زندیه حجرات اطراف صحن توسط رضا قلی خان حاکم ارومیه در زمان کریم خان زند احداث گشته است.
علاوه بر گیرایی و حجم بزرگ شبستان گنبددار خطوط کوفی ارزنده دور گنبد محراب گچ‌بری مسجد که یکی از زیباترین گچ‌بری دوره ایلخانی است شکوه و عظمت خاصی به بنا داده‌اند و می توان اذعان کرد مهم‌ترین عوامل تزئینی مسجد شامل کتیبه‌های کوفی بسیار پرکار گنبد خانه و محراب گچ‌بری ارزشمند آن است.
نظر دهید