پای لنگ کشاورزی آذربایجان در نبود صنعت
سرویس اقتصادی باریش، آذربایجان غربی سه برابر نیاز خود، محصول کشاورزی تولید می کند و نقش تعیین کننده ای در تامین نیاز کشور و نیز صادرات محصولات مازاد کشاورزی دارد. با اینکه در گذشته توجه زیادی به توسعه بخش کشاورزی استان شده ولی اکنون این بخش به خصوص در زمینه مدیریت بازار محصولات و مدیریت منابع آب کشاورزی نیازمند توجه ویژه است. تامین آب، تامین منابع مالی و تسهیلات بانکی، تامین نقدینگی و صادرات، چهار چالش اساسی بخش کشاورزی استان آذربایجان غربی است.
متاسفانه سنتی بودن واحدها در استان یکی از معضلات اصلی بخش کشاورزی و دامداری است طوری که ۸۵ درصد تولیدات لبنیات استان بشکل سنتی رقم می خورد. مشکل سنتی بودن باعث شده در بحث درمان طیور بخصوص در جریان تب برفکی هزینه های سنگینی ایجاد شود.
از جمله مشکلات این حوزه می توان به عدم حل مشکل محصول استراتژیک سیب پس از ۴۰ سال اشاره کرد که باعث شد در سال گذشته کشاورزان با قیمت پائین تر از قیمت تمام شده، محصولات خود را بفروش برسانند که با این روند دچار ضرر سنگین شدند. این استان مقام اول تولید سیب درختی کشور را به خود اختصاص داده است و سطح زیرکشت باغات سیب استان ۷۰هزار و ۷۴۴ هکتاربوده که سطح باغات بارور ۵۶ هزار و ۵۰۵ هکتار و مابقی غیر بارور است. سیب مهمترین محصول باغی استان بوده و از ۱۲۷ هزار هکتار سطح باغات میوه استان، ۵۶ درصد آن باغات سیب می باشد.
عدم پرداخت تسهیلات بانکی، فرسودگی ماشین آلات، عدم آموزش مناسب کشاورزان، عدم حمایت از مهندسین حوزه کشاورزی، مشکلات بخش دامداری و دامپروری، مشکلات شیر در استان، مشکل نهادهای دامی و سم، عدم امنیت در تولید، نبود جایگاه استان در بسته حمایتی صادرات، نبود امکانات زیرساختی از جمله راه آهن، عدم توجه به بیمه محصولا کشاورزی، عدم پرداخت خسارت های بخش کشاورزی توسط دولت و عدم یارانه بخش تولید، مشکل دپو شدن سیب در حاشیه جاده ها از عمده ترین دغدغه ها و چالش های بخش کشاورزی استان می باشد.
تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آبی و وضعیت دریاچه ارومیه، تغییر الگوی کشت و گذر از کشاورزی سنتی به نوین را ضروری ساخته است. هر چند سهم اشتغال آذربایجان غربی در بخش کشاورزی از اشتغال کشور ۸ درصد است، اما متاسفانه ارزش افزوده این بخش به دلیل سنتی بودن و بهره وری پایین تنها ۴ درصد بوده است.
عدم تناسب بین درآمد و هزینه های تولید و نیز تعیین نرخ محصولات تولیدی توسط کارخانه داران، وجود دلال و واسطه در کنار نبود برنامه ریزی برای حمایت از تولید، عقب ماندن در رقابت با محصول خارجی و بسته بندی نامناسب محصول، چند سالی است که موجب متضرر شدن باغداران و چالش های اساسی در این بخش شده است.
وجود مشکلات حمل و نقل به همراه صرف زمان طولانی برای طی رویه های صادراتی از جمله تخلیه و بارگیری مجدد در پایانه ها و بازارچه های مرزی، افت و تلفات محصولات کشاورزی و تحمیل هزینه اضافی برای صادرکنندگان نیز از دیگر مسایلی است که این مشکل را تشدید می کند.
پایین بودن قیمت فروش محصول نسبت به هزینه‌های تولید آن، نامشخص بودن وضعیت صادرات، بالابودن هزینه‌های تولید و پائین بودن توان مالی باغداران و همچنین ریزش‌های قبل از برداشت محصول از مهمترین مشکلات باغداران استان به شمار می‌رود.
مساله دیگر، در زمینه محصول گندم در استان می باشد. آذربایجان غربی جزو ۱۰ استان برتر در تولید گندم در کشور است. بر اساس آمارهای موجود از مجموع ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار هکتار از اراضی باغی و زراعی قابل کشت در این استان، ۵۰ درصد به زراعت گندم اختصاص دارد. کارشناسان بر این عقیده اند که گندم نیاز آبی اندکی داشته و محصولی کم توقع و مقاوم در برابر سرمازدگی و بسیاری از مسائل مورد تهدید کشتزارهاست و حمایت دولت از گندمکاران، خرید تضمینی و وجود سرمایه در گردش مطلوب آن می تواند موجب گرایش بیشتر به کشت این غله ارزشمند در میان کشاورزان شود. پرداخت نکردن به موقع بهای گندم خریداری شده توسط دولت در استان به تکراری هر ساله تبدیل شده است. بیشتر گندم زارهای استان در اراضی دیم کشت می شوند و بیشتر کشاورزان از بیکاری به کشت این محصول روی می آورند واین موضوع باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد.
از مشکلاتی که در این حوزه مطرح می باشد نبود هماهنگی شرکت غله و خدمات بازرگانی با مراکز تعاون روستایی است. شرکت غله باید در قبال گندم خریداری شده به مراکز تعاون روستایی مبالغی را پرداخت کند که به علت پرداخت دیر هنگام این مبلغ، تعداد بسیار اندکی از مراکز خرید تعاون روستایی در این کار مشارکت می کنند. اکنون از کشاورزانی که می خواهند محصول گندم خود را به مراکز خرید تعاون روستایی تحویل دهند، حمایتی نمی شود ولی از دلالانی که محصول را از کشاورزان خریده اند، گندم را تحویل می گیرند. در استان ۹ سیلوی بخش خصوصی و چهار سیلوی بخش دولتی با ۱۷ کارخانه آرد در زمینه خرید گندم فعال است و همه خریدها برای شرکت خدمات بازرگانی انجام می شود.
مدیران استانی برای رفع معضل بیکاری و کاهش مهاجرت از روستاها به شهرها و بهره گیری از ظرفیت کشاورزی استان برای پیشرفت آن، باید برنامه استراتژیکی برای حوزه کشاورزی تدوین و اجرا نمایند.
نظر دهید